نمایش کژال 15 هزار تماشاگر داشت

نمایش «کژال» با نویسندگی و کارگردانی سعید خیراللهی، روز پنجشنبه آخرین اجرای خود را در کرمانشاه پشت سر می‌گذارد.

این نمایش که از روی یازدهم اسفند در سالن آمفی تئاتر بنیاد ورزش‌های کرمانشاه در پارک شیرین دهه اجرای خود را در غرب کشور آغاز کرده بود، نیمه اول اجراها را متخص دانشجویان و نیمه دوم را برای دانش‌آموزان اختصاص داد.

کارگردان این اثر استقبال مردم را غافلگیرکننده دانست و بازدید حدود 15 هزار نفر را از کار نشانه هنر دوستی و علاقه آنان به ویژه نوجوانان بیان داشت و اظهار امیدواری کرد: در سال آینده امکان اجراهای مشابه با حمایت معاونت هنری بنیاد وجود داشته است.

گفتنی است: پیش از این هم، هفتم اسفند نمایش «کاکوتی» از مهدی مرعشی در یزد 30 اجرای خود را به پایان برده بود و «نقطه، ته خط» از مالک حدپور سراج در شیراز، اصفهان و آبادان به روی صحنه رفت.

برنامه‌ی سینما کوچک حوزه هنری اعلام شد

هشت فیلم تحسین‌شده سال 2008 سینمای جهان از ساخته‌های فیلم‌سازان جهان در برنامه هفته آینده سینما کوچک حوزه هنری روی پرده می‌رود.

تمام این فیلم‌ها محصول سال 2008 هستند و اغلب برنده جوایزی چون اسکار و گلدن گلوب شده‌اند. این فیلم‌ها در دوسانس 30/15 و 30/17 روزهای یکشنبه 19 تا جمعه 24 اسفند در این سینما به نمایش گذاشته می‌شوند.

«کشوری برای پیرمردها نیست» اثر جوئل واتان کوئن با بازی «تام لی جونز» در سانس 30/15 یکشنبه 19 اسفند، «فهرست خداحافظی» ساخته راب راینر با بازی «مورگان فریمن» در سانس 30/17 همین روز، «تاوان» از «جورلیت» با بازی کاپرا نایتلی در سانس 30/15 روزهای دوشنبه 20 و چهارشنبه 22 اسفند، «مایکل کلایتون» اثر "تونی گیلوری" با بازی «جورج کلونی» در سانس 30/17 روزهای دوشنبه 20 و چهارشنبه 22 اسفند، «قطب‌نمای طلایی» ساخته‌ی کریس ویتر با حضور «نیکول کیدمن» در سانس 30/15 روزهای سه‌شنبه 21 و جمعه 24 اسفند، «خون به پا خواهد شد» اثر «پل توماس اندرسون» با حضور هنرمندانه سه‌شنبه 21 و جمعه 24 اسفند، «4 ماه، 3 هفته و 2 روز» ساخته کریستین منگیو با بازی «آنا ماریا مرینکا» در سانس 30/15 پنج‌شنبه 23 اسفند و «سوئینی تاد» برنده اسکار بهترین طراحی صحنه اسکار امسال اثر «تیم برتون» با بازی «جانی دپ» کاندیدای بهترین بازیگر نقش اول مرد اسکار امسال در سانس 30/17 پنج‌شنبه 23 اسفند هشت فیلمی هستند که در این هفته با زیرنویس فارسی روی پرده سینما کوچک حوزه هنری می‌روند.

عوض کردن چرخ

 برتولت برشت

کنار جاده می نشینم
راننده چرخ را عوض می کند
جایی که از آن آمده ام را دوست ندارم
جایی که به آن می روم را دوست ندارم
چرا با بی صبری
او را نگاه می کنم که چرخ را عوض می کند؟

نگاهی به نمایش "ننه دلاور" نوشته برتولت برشت و کارگردانی کلاوس پیمان از کشور آلمان 

از هنگامی که برشت به عنوان یک نمایشنامه‌نویس، شاعر و نظریه‌پرداز در ایران شناخته شده همواره یکی از بحث‌انگیزترین و پرخواننده‌ترین نویسندگان طی این چند دهه اخیر بوده است. در هر دهه‌ای آثار برشت را با انگیزه‌های مختلف خوانده‌، تفسیر و اجرا کرده‌اند، گاه به عنوان نویسنده‌ای سیاسی و متعهد، گاه به عنوان نظریه‌پردازی پیشرو و گاه سعی کرده‌اند صبغه‌ای شرقی و حتی ایرانی در آثار او بیابند، اما به دلایل زیادی همچون برخی جنبه‌های متناقض در آثار و نظرات وی، یا به دلیل بدفهمی‌ها و کج‌فهمی‌هایی که در مورد آثار وی وجود داشته است همواره بخش‌های عمده‌ای از دیدگاه‌های وی مبهم و ناقص مانده‌اند.
یکی از مهم‌ترین نظریاتی که برشت در طول دوران کاریش بر آن تأکید داشته و آن را تکامل می‌بخشد نظریه "Verfremdung" است که در ایران تحت عناوینی همچون بیگانه‌سازی و فاصله‌گذاری ترجمه شده است.
آنچه که از فهم این نظریه به شکل غالب در ایران رایج است بیرون آمدن بازیگر از قالب نقش و گفت‌وگو یا روایت رو در رو با تماشاگر است، بدین معنا که تمامی نظریه برشت به تکنیک قدیمی "اساید" یا کناره‌گویی تقلیل می‌یابد که از تکنیک‌های قدیمی و غالب در تئاترهای یونان و روم باستان است و آن را به وفور می‌توانیم در آثار آریستوفان یا پلوتوس بازیابیم.
اما آنچه برشت بر آن تأکید دارد تکنیکی به غایت پیچیده‌تر و چندوجهی است که در این نوشتار به بررسی یکی از جنبه‌های آن با توجه به اجرای کلاوس پیمان از ننه دلاور برشت می‌پردازیم.
اجرای کلاوس پیمان به دلایلی چند فرصت مناسبی را مهیا می‌کند تا بار دیگر و از زاویه دید اجرای او نظری دوباره به تکنیک‌های برشت داشته باشیم. نخست آن که امروزه پیمان را به عنوان بزرگ‌ترین میراث‌دار تئاتر برشت در دنیا می‌شناسند. کسی که هم‌اکنون سرپرستی گروه برلینر آنسامبل را بر عهده دارد. گروهی که برشت آن را در سال 1949 پایه‌گذاری کرد. دوم آن که وفاداری پیمان به اثر برشت امری مشهود است و این وفاداری تا بدان‌جا پیش می‌رود که بسیاری از حرکات و طراحی‌های این اجرا برگرفته از اجرای برشت از این اثر است . به خصوص اجراهایی که برشت در دهه 50 از این اثر ارائه داد.
پیمان در این اجرا سعی دارد با دیدی وفادارانه آموخته‌هایش از تئاتر برشت را به نمایش بگذارد. به‌خصوص آن که اجرای ننه دلاور برای بزرگداشت پنجاهمین سال‌مرگ برشت آماده شده است. تمام این دلایل ما را وامی‌دارد اجرای "پیمان" را اجرایی نزدیک به دیدگاه‌های برشت به شمار آوریم. هرچند او در بسیاری از جاها از جمله ارتباط رو در رو با تماشاگر، به نمایش گذاشتن وسایل فنی صحنه، خاموش کردن نور تماشاگران و... آگاهانه یا ناآگاهانه از تأکیدات برشت تخطی می‌کند. اما یکی از ظریف‌ترین جنبه‌های بیگانه‌سازی را می‌توان در اجرای او از ننه دلاور پی گرفت.
هرچند دو مفهوم بیگانه‌سازی و هم‌ذات‌پنداری در ظاهر امر دو مفهوم متضاد به نظر می‌رسند و حتی خود برشت در نوشته‌های مختلف این دو مفهوم را در مقابل هم قرار می‌دهد اما این بدان معنا نیست که بازیگران تئاتر برشت تماشاگر را با خود همراه نمی‌کنند و سعی در باور داشتن شخصیت از سوی تماشاگر ندارند بلکه بدین معناست که در اوج این همراهی و در لحظه‌ای که قرار است اوج غلیانات حسی بازیگر و به تبع آن تماشاگر باشد این وضعیت شکسته شود و بدین ترتیب مخاطب به جای غرق شدن در احساسات به فکر واداشته شود و این بخشی از دیالکتیکی است که برشت در مفهوم بیگانه‌سازی بر آن تأکید دارد، چنان که خود در تبیین مفاهیم دیالکتیکی در بیگانه‌سازی، آن را نقد و استغراق (به معنی غرق شدن در نقش) در یک "آن "می‌داند. از دیدگاه برشت این دوگانگی، بیگانه‌سازی را به وجود می‌آورد. این دوگانگی که برشت مدنظر دارد غرق شدن در نقش را نفی می‌کند اما در عین حال بر عواطف تأکید دارد و چنان که خود بیان می‌کند: "طرد استغراق نتیجه طرد عواطف نیست و به طرد عواطف هم منجر نمی‌شود".
پس نکته مهم در فن بیگانه‌سازی عدم گرایش به مصنوعی بازی کردن است. بازیگر در تکنیک برشت با وجود آن که از ژست استفاده می‌کند اما به تصنیع نمی‌گراید و با وجود آن که بازیش بیرونی است از شخصیت‌پردازی نیز غافل نیست. خود برشت در توجه بازیگران به ارائه هر چه دقیق‌تر شخصیت چنین اظهار می‌کند: "بازیگر گفته‌های نقش را هر چه اصیل‌تر بازگو می‌کند، نحوه رفتار آنان را به بهترین وجه و تا آن‌جا که مردم‌شناسی‌اش ممکن می‌کند به نمایش می‌گذارد".
عامل مهم و پیچیده در بیگانه‌سازی برشت نشان دادن این دوگانگی و تضاد دیالکتیکی ظریف است. تضادی که رولان بارت در مقاله "کوری ننه دلاور" آن را از منظری دیگر و به گونه‌ای دیگر تبیین می‌کند: "تماشاگر باید تا اندازه‌ای شریک ننه دلاور باشد و در کوری او تا آنجا شرکت کند که بتواند خود را به موقع کنار بکشد و درباره رفتار او داوری کند. همه دستگاه نمایشی برشت تابع این فاصله است". در واقع بارت این دوگانگی مدنظر برشت را به تماشاگر نیز بسط می‌دهد و بیگانه‌سازی را تابعی از هم‌ذات‌پنداری و به موقع فاصله گرفتن مخاطب می‌داند.
در اجرای کلاوس پیمان از ننه دلاور این دوگانگی به شکل بارزی به نمایش درآمده است که چندین مثال آن را با هم مرور می‌کنیم: بازیگران اجرای پیمان از بازی حسی و همراه ساختن تماشاگر با خود رویگردان نیستند به خصوص بازیگر نقش ننه دلاور و نقش دختر لال. اما در اوج لحظات حسی و لحظاتی که قرار است همدردی تماشاگر برانگیخته شود یا از آواز استفاده می‌شود و بازیگران به شکلی قراردادی به آواز خواندن می‌پردازند، یا صحنه‌ای کمیک قرار داده می‌شود و بدین گونه به ما یادآوری می‌کنند که ما در یک تئاتر قرار داریم و نیازی به همدردی نیست.
از دیگر نمونه‌های این دوگانگی می‌توان به نوع طراحی‌های پیمان در مقام کارگردان اشاره نمود. او گاه به شکلی افراطی اصراربر اجرای رئالیستی برخی صحنه‌ها دارد. همچون بارش باران، ایجاد برف، استفاده از اکسسوارهایی کاملاً واقعی همچون مرغی که در دست ننه دلاور است و... اما در پاره‌ای موارد و اغلب در صحنه‌های حسی مانند مرگ دختر لال از المان‌های ساده همچون نیمه‌ای از یک دیوار استفاده می‌کند یا در صحنه نخستین دیدار ننه دلاور و ایلین پس از چند سال تنها از چهارچوب در و نوری قراردادی برای جداسازی آن‌ها استفاده می‌کند.
همچنین با وجود بازی‌های رئالیستی و بسیاری از عناصر رئالیستی موجود در صحنه از گریم‌های اغراق‌آمیز به عنوان مثال مأمورین سربازگیری و یا دود و نورهای کاملاً قراردادی استفاده می‌کند.
پیمان هم‌زمان از رئالیسم در افراطی‌ترین شکلش و عناصر غیررئالیستی در افراطی‌ترین شکلش سود می‌جوید. همچنان که برشت برای تفهیم مفهوم بیگانه‌سازی دو مثال پی در پی می‌آورد که حاکی از رئالیستی‌ترین و غیررئالیستی‌ترین جنبه این مفهوم نزد برشت است. برشت در توضیح شماره 10 از ضمیمه "توصیف کوتاه فن جدیدی از هنر بازیگری" که بیگانه‌سازی را موجب می‌گردد، بازیگر در این شیوه را به بازیگر نمایش سنتی چینی تشبیه می‌کند. نمایش آیینی سنتی که سراسر مبتنی بر قرارداد است و در توضیح شماره 17 همان نوشته بیگانه‌سازی را به عنوان جریانی از زندگی روزمره و مکرر به شمار می‌آورد.
این دقیقاً تضادی است که "پیمان" بر آن انگشت می‌گذارد و سعی در برجسته کردن آن دارد. واقعی ساختن صحنه و همزمان غیرواقعی ساختن آن، همراه کردن تماشاگر و در همان حال فاصله از تماشاگر، هم‌ذات پنداری و در عین حال بیگانه‌سازی. با این شیوه پیمان موفق می‌شود یکی از دشوارترین بخش‌های نظریه برشت را به مرحله عمل درآورد هر چند که از بسیاری از جنبه‌های مهم دیگر آن چشم می‌پوشد.
منابع :
1- ننه دلاور و فرزندان او-برتولت برشت، ترجمه مصطفی رحیمی، انتشارات زمان، چاپ پنجم 1353
2- درباره تئاتر-برتولت برشت، ترجمه فرامرز بهزاد، انتشارات خوارزمی، چاپ اول 1357
3- نقد تفسیری-رولان بارت، ترجمه محمدتقی غیاثی
4- بررسی آثار و اندیشه‌های برتولت برشت، رنالد گری، ترجمه محمدتقی فرامرزی، انتشارات بابک

واکنش‌های متفاوت برندگان اسکار؛ سوژه رسانه‌ها

هشتادمین مراسم اسکار صبح امروز با اعلام نتایج نهایی این دوره از رقابت‌ها اعلام شد و برندگان این جوایز در برابر اعلام نام خود واکنش‌های متفاوتی از خود نشان دادند که سوژه رسانه‌ها بود.

هشتادمین مراسم اسکار صبح امروز با اعلام نتایج نهایی این دوره از رقابت‌ها اعلام شد و برندگان این جوایز در برابر اعلام نام خود واکنش‌های متفاوتی از خود نشان دادند که سوژه رسانه‌ها بود. ? برادران کوئن» برنده جایزه اسکار در سه بخش بهترین کارگردانی، بهترین فیلم و بهترین فیلمنامه اقتباسی: زمانیکه نام این دو برادر برای فیلم «جایی برای برای پیرمردها وجود ندارد»، به عنوان برندگان سه بخش اصلی از جوایز اسکار اعلام شد، «جوئل» با خونسردی تمام بروی سن آماده و کاملا مسلط بر احساسات خود گفت: ما همیشه به فیلم‌هایمان یک جور نگاه می‌کنیم، حقیقتا در کار ما هیچ تقسیم کاری وجود ندارد، ما تمامی مراحل کار از ابتدا تا به آخر را همکاری یکدیگر انجام می‌دهیم. ولی «ایتان» در حالیکه کاملا گیج و مبهوت شده‌ بود و نفس می‌زد، در ادامه سخنان برادرش تنها توانست از هیجان فراوان خود را کسب این جوایز جمله‌ای کوتاه به زبان بیاورد. «اسکات رودین» یکی از تهیه‌کنندگان فیلم نیز در ادامه سخنان این دو برادر افزود: من حقیقتا گیج شده‌ام، هیچ چیز مثل برنده شدن در این رقابت‌ها نیست، به خصوص اینکه در کنار این دو نفر باشی. وی افزود: به نظر من این بهترین فیلمی است که ما تاکنون در آن با هم همکاری داشته‌ایم، من از همان لحظه اول هم عاشق این فیلم بودم و من معتقدم که اینها همه به خاطر جوئل و ایتان است. ? «دنیل دی لوئیس» برنده جایزه اسکار در بخش بهترین بازیگر مرد نقش اول: «دنیل دی لوئیس» که نام او برای بازی در فیلم «آنجا خونی به پا خواهد شد» بعنوان برنده جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد اعلام شد، با هیجان فراوان پس از بوسیدن «جورج کلونی» از سن بالا رفت و گفت: من برای ?? سال آینده شارژ شدم. او گفت: آخر در این لحظه هیجان انگیز جورج در کنار من بود. ‌? خاویر باردم برنده جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای فیلم «جایی برای برای پیرمردها وجود ندارد» «باردم» پس از حضور برروی سن ضمن ستودن دیگر رقبای خود گفت: این رقابت‌ها در واقع یک لاتاری است و اینکه من این جایزه را برده‌ام به این معنا نیست که من از بقیه بهترم. وی در ادامه از حمایت‌های بی‌دریغ مادرش نیز قدردانی کرد. ? «دیابلو کدی» برنده جایزه بهترین فیلمنامه غیراقتباسی برای فیلم «جونو» «کدی» که همچنان تحت تاثیر اعتصاب سه ماهه فیلمنامه نویسان آمریکایی بود پس از دریافت جایزه خود گفت: باید بگویم که مطمئن نبودم در این مراسم شرکت کنم، من در دنیای پر از نگرانی و ناراحتی خود سیر می‌کردم و از درد معده به خود می‌پیچیدم. ? «داریو ماریانلی» برنده جایزه اسکار بهترین موسیقی غیراقتباسی برای فیلم «کفاره» این آهنگساز ایتالیایی هیجانزده از اینکه نامش جزو برندگان این دوره از رقابت‌های اسکار اعلام شده بود، گفت: من بی‌نهایت به اینکه یک ایتالیایی هستم افتخار می‌کنم. وی سپس با عرض تبریک به «دانته فررتی» و «فرانچسکا شیاوو»، طراحان صحنه فیلم «سوینی تاد» افزود: از اینکه در یک زمان و یک مکان با فررتی و دانته حضور دارم واقعا خوشحال و مفتخرم. ? «ایوا اورنی» تهیه‌کنندگان فیلم «تاکسی به سمتی تاریک»، برنده جایزه بهترین مستند بلند سینمایی، «اورنی» ضمن تشکر از زحمات «گیبنی»، کارگردان و تهیه‌کننده این فیلم گفت: گیبنی در این پروژه سرسختی و پشتکار خارق‌العاده‌ای از خود نشان داد. ? «رابرت السویت»، برنده جایزه فیلم اسکار بهترین فیلمبرداری برای فیلم «آنجا خونی ریخته خواهد شد» «السویت» پس از تشکر از حضار و حضور برروی سن گفت: احساس فوق‌العاده‌ای دارم ولی این احساس احمقانه است چون نامزدهای این دوره از رقابت‌های اسکار خارق‌العاده‌اند، «راجر دیکنس» با هفت نامزدی نتوانسته هیچگاه برنده این رقابت‌ها شود، این مسئله تنها شانس است. ? «گلن هنسارد»، برنده جایزه بهترین ترانه غیراقتباسی برای ترانه «سقوط آهسته» در فیلم «یکبار» این سراینده جوان از اینکه برنده چنین جایزه‌ای شده هیجانزده شده بود و می‌لرزید. او گفت: حقیقتا شوکه شدم، ما در رستوران نشسته بودم که ناگهان دیدم این «ملیسا ایته‌ریج»، برنده سال گذشته این بخش از جوایز اسکار است، و من با هیجانزدگی تمام از او پرسیدم که آیا می‌شود دستانی را که جایزه اسکار را در خود داشته، بفشارم؟ و حالا من خود برنده این جایزه شده‌ام، حقیقتا لحظات گیج کننده‌ای بود. ? «استفان رازوویتسکای»، کارگردان فیلم «جاعلان»، برنده جایزه بهترین فیلم خارجی زبان این کارگردان اتریشی درباره برنده شدن در این دوره از رقابت‌های اسکار ضمن ابراز خشنودی از اینکه کشور اتریش توانسته برای اولین بار برنده این جایزه شود، گفت: مرا ببخشید ولی باید بگویم اینکه در این رقابت‌ها نامزد شوی خیلی مهمتر از آن است که نگران کسانی باشی که در این رقابت‌ها نامزد نشده‌اند. وی افزود: من نسبت به اینکه این جایزه بتواند به ما فیلمسازان اتریشی کمک کند بسیار امیدوارم با کسب این جایزه می‌توان بر سیاستمداران این کشور برای حمایت بیشتر از صنعت سینمایی اتریش فشار آورد. ? «رابر بویلی»، برنده جایزه اسکار افتخاری این کارگردان ?? ساله گفت: پیش از این زمانیکه من جوان بودم به نظر می‌رسید که مردم بیشتر با هم همکاری می‌کند ولی آنچه که امروز باعث تاسف من شده این است که آنها امروز خیلی از هم جدا و متفرق شده‌اند. وی افزود: امروزه همکاران من از تسهیلات دیجتیالی بسیار پیشرفته‌ای برخوردارند، من از استودیوهای قدیمی با سیستم‌های دستی می‌آیم، من نسبت به کامپیوتر مثل انسانی کر و کور می‌مانم ولی آنچه که امروزه خیلی بهتر از گذشته است، نظم بیشتری است که در کارها وجود دارد. ? «کریستفر رز»، برنده جایزه اسکار بهترین تدوین برای فیلم «اولتیماتوم بورن» این تدوینگر آمریکایی که برای دومین بار پیاپی برنده جایزه اسکار می‌شود، گفت: پدر من بهترین مشوق من در این عرصه بوده و من موفقیت خود را مدیون او هستم. ? «ماریون کوتیلارد»، برنده جایزه اسکار بهترین بازیگر زن نقش اول برای فیلم «زندگی با حس گل رز» این بازیگر جوان فرانسوی زمانیکه نام خود را به عنوان برنده جایزه اسکار بهترین بازیگر زن نقش اول شنید، در حالیکه بسیار هیجانزده شده بود، برروی سن رفت و گفت: من احساس خیلی خوبی دارد، سرا پای وجودم را شادی و اشتیاق فرا گرفته، این موفقیت حقیقتا غیر منتظره بود، این یک موقعیت سوررئال است من عاشق این لحظه‌ام. وی سپس با اشاره با اسامی «مریل استریپ»، «دنیل دی لوییس»، «کیت بلانشت»، «تونی کولته» و «پیتر سلرس» به عنوان بازیگران الهام بخش خود افزود: زمانیکه کودکی بیش نبودم همیشه آرزو داشتم که با «پیتر سالرس» ازدواج کنم! ? «تیلدا سوینتون» برنده جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل زن برای فیلم «مایکل کلیتون» این بازیگر انگلیسی گفت: لحظات سختی را پشت سر گذاشتم هر لحظه را درحالی تصور می‌کردم که نام یکی دیگر از نامزدها خوانده می‌شود و آنها روی سن می‌روند، ولی ناگهان با کمال تعجب نام خودم را شنیدم . وی افزود: من هنوز هم تحت تاثیر آن لحظاتم؛ و نمی‌‌توانم هیچ نظری بدهم. «سوینتون» درباره اعتصاب اخیر فیلمنامه‌نویسان آمریکایی گفت: من نگران بودم که نکند این مراسم باعث یک اعتصاب پرتنش شود، اعتصاب همان چیزی است که زمانیکه ما اوضاع بر وفق مرادمان نیست بدان متوسل می‌شویم؛ اگرچه احتمال وقوع چنین اعتصاب‌هایی خیلی دور از ذهن است ولی همیشه امکان دارد که به وقوع بپیوندد، من که از اینکه یک اروپائیم بسیار خرسندم چون در سرزمینی دیگر (غیر از آمریکا) کار می‌کنم. ? «برد برد»، کارگردان انیمیشن «راتاتویل»، برنده جایزه اسکار بهترین انیمیشن بلند سینمایی این کارگردان موفق آمریکایی در عرصه انیمیشن گفت: شیرینی این موفقیت کمتر از شیرینی موفقیتم برای انیمیشن «باورنکردنی‌ها» نبود. وی افزود: باز هم برای رقابت‌ها باز خواهم گشت، چون امیدوارم که انیمیشن‌های بیشتری بسازم. هشتادمین مراسم اسکار صبح دیروز در سالن کداک هالیوود لس‌آنجلس برگزار شد.

     عنصر ایرانی گری و اندیشه های ملی – مذهبی، درونمایه اصلی همه آثار بیضایی است، چه در حوزه نمایش و چه در حوزه سینما. او بسیار پرکار است و لحظه ای او نوشتن باز نایستاده است. وی معروف به دقت و وسواس ، و سختگیری در کارهای نمایشی و سینمایی است. وسواس او را می توان به وسواس هندی "استنلی کوبریک" فیلمساز فقید آمریکایی همانند کرد. "بیضایی" هیچکدام از کارهایش را با بی مبالاتی انجام نداده است. او در هنگام کار ، چون مینیاتوریستی است که تمام ریزه کاریهای فیلم را می بیند و قبل ار فیلمبرداری ، همه عناصر را در ذهن خود آْماده می سازد.

     بیضایی کار خود را با نمایشنامه "اژدهاک" آغاز کرد و در سال 1342 فیلم کوتاه "خوابگردها" را که در قطع هشت میلیمتری بود ساخت. نگارش آثار متنوعی در زمینه طرح فیلم و نمایشنامه و اجرای نمایش در تلویزیون در سال 1343 به نام "غروب در دیار غربت" اشتغال در اداره تئاتر، رادیو و بعد بازگشت به دانشگاه تهران به عنوان استادیار، خلاصه کارنامه وی است. بیضایی علاوه بر نوشتن فیلمنامه، در زمینه تدوین، طراحی ، موسیقی و بسیاری دیگر از عرصه های سینمایی فعالیت کرده است. او نمونه کارگدانی سخت کوش و کار آشناست. بیضایی قبل از انقلاب اسلامی چهار فیلم از جمله فیلم "رگبار 1351" را می سازد. نویسنده فیلمنامه رگبار خود بیضایی است. زنده یاد پرویز فنی زاده نیز به زیبایی و نقش آقای حکمتی را ایفا کرده است.

     فیلم "رگبار" در جشنواره فیلم سپاس برنده بهترین فیلمنامه شد. "رگبار" متعلق به جریان نوین سینمای ایران است که با "گاو" و "قیصر" آغاز شد. بیضایی فیلمی ساخته بود بسیار دقیق و قابل اعتنا. فیلمی که به دور از ابتذال رایج، با به کارگیری عناصر ذهن آشنای طبقه متوسط و پایین جامعه، روابط اجتماعی آن دوران را آگاهانه نقد می کرد. بازی گیری وی از تک تک بازیگران، حتی سیاهی لشکرها، برای آن زمان مثال زدنی است.

     "سگ کشی" آخرین فیلم بیضایی بعد از انقلاب می باشد. این فلیم پرفروش و مطرح در شرایطی ساخته شد که معروف بود فیلمهای بیضایی "نفروش" است چنانکه "مخملباف" به طعنه برای کسانی که چنین نگاهی به آثار ارزشمند بیضایی دارند، از زبان مادر اکبر عبدی در فیلم "هنرپیشه" می گوید : با بیضایی کار نکنی ها ! دوزارم نمی فروشه.

     شگ کشی فیلمی شبیه هامون داریوش مهرجویی است، چرا که در هر دو فیلم ، طیف متجدد بی ریشه و سنتی بی آینده ، دو طبقه نوکیسه ای هستند که یکی با نمایندگی انحصاری شرکتهای اروپایی و دیگری با سلف خری و عمده فروشی دست به دست هم داده اند تا "ناصر معصرها" را نابود سازند.

            فیلم شناسی بهرام بیضایی

"رگبار سال 1351" -  "غریبه و مه سال 1354" -  "کلاغ سال 1356" -  "چریکه تارا سال 1357" -  "مرگ یزدگرد سال 1360" -  "باشو، غریبه کوچک سال 1365" -  "شاید وقتی دیگر سال 1366" -  "شاید وقتی دیگر سال 1366" -  "مسافران سال 1370" - ‌"سگ کشی سال 1379".