‏1- آیین، شکلی از معرفت است. اسطوره وآیین، تجسم دریافت یک قوم از ‏جهان است و نیز می کوشد انسان و رابطه ی او را با جهان تعریف کند. آیین یک ‏روش تعلیم است. اجرای آیین وسیله ای برای انتقال دانش، سنت‌ها و جهان بینی ‏یک قوم به نسل‌های بعدی است. آیین برای مهار کردن هرچه بدی و بلاست و از ‏نیروهای فراطبیعی بهره می گیرد. آیین، نیروهای فراطبیعی را تقدیس کرده و ‏سپاس می‌گوید.‏
‏ آن گونه که «جوزف کمپل» می گوید، آیین‌ها به سه دسته تقسیم می شوند: ‏آیین های لذت، قدرت و وظیفه. البته هستند آیین‌هایی که ترکیبی از این سه دسته ‏اند.‏

‏2- ایران به عنوان بخشی مهم از تمدن کهن بشری، سرشار از آیین‌هاست. ‏مشخصاً آیین‌های نوروزی غنای زیادی دارند؛ آن چنان غنی که تأثیرات عمیق آن ‏را در آیین های بسیاری از فرهنگ‌های دور و نزدیک، حتی امروزه شاهد هستیم.‏

‏3- آیین های نوروزی متنوع‌اند و بی جهت نیست که نوروز را بسیاری ‏‏« نمایان» ترین جشن‌های بهاری دنیا می‌دانند. تقدّس و بزرگی نوروز و آیین‌هایش ‏از آن روست که با ماه فروردین که ویژه ی ارواح مقدس است شروع ‏می شود. روز اول آن با نام پروردگار آغاز می‌شود که اول بهار، اعتدال ربیعی، ‏رستاخیز طبیعت و زندگی مجدد در جهان است. شهرت نوروز به نسبت دادن آن ‏به جمشید باز می گردد و روایتِ فردوسی بزرگ چنین آوازه‌ای را نصیب وی ‏کرده و ارزش آن بدین سبب است که ایرانیان، سرشار از آیین‌هایی بوده‌اند که ‏بیشتر آن‌ها با سور و جشن و شادی همراه بوده است.‏

‏4- آیین‌ها دربسیاری موارد، شالوده ی نمایشی دارند. زیراجملگی آنان ‏ترکیبی هستند که برای «تماشا» به وجود آمده‌اند. چیزی که باید دیده یا شنیده شود ‏وبا تماشاگرانی حاضر. تماشاگرانی که بسیاری از ویژگی‌های «مخاطب نمایش» ‏را در خود دارند.‏
مراسم آیینی متشکل است از کُنشی با ماهیت بسیار نمادین و استعاری.‏

‏5- اما آیین به شکل مشخص و تعریف شده اش، جایی در صحنه نمایش ‏ندارد. از آیین می شود اقتباس کرد؛ می شود الهام گرفت؛ می توان دستمایه گرفت. ‏اما اجرای کامل یک آیین، هرچند تماشایی و هرچند نمایشی، اختلاط دو جنس ‏ناهمگون است . محصول، هیچ مقوله ی مشخصی نخواهد بود و نتیجه نخواهد داد. ‏اجرای یک مراسم نیایش، این آیین نوروزی و آن رقص محلی، نه تنها به نمایش ‏بومی ختم نخواهد شد؛ بلکه هم آیین و هم نمایش را به بیراهه می بَرَد.‏

‏6- آیین های نوروزی، منابعی فوق‌العاده برای اقتباس تئاتر ما هستند. ‏منابعی پُر انرژی وسرشار از زندگی. برای تئاتر ما که بسیار عبوس است و ‏دل‌افسرده. باشد که تئاتر ما سراسر «نوروزی‌خوانی» شود.‏



نویسنده: علی شیرازی(چهارشنبه 86/12/29 :: ساعت 1:16 صبح)